Ooit was er een Friese Merenroute

[Sneek], kloppend hart van het [Friese merengebied]! Zo kun je Sneek met recht wel karakteriseren. Rondom Sneek liggen de belangrijkste watersportplaatsen van [Friesland]. [Woudsend], [Heeg], [Balk], [Sloten], [Elahuizen], [Langweer], [Terherne]. Het is niet voor niets dat Sneek al sinds 1814 het grootste binnenwater zeilevenement van de wereld organiseert, de [Sneekweek]. Maar Sneek heeft ook een aantal andere "unique selling points". Zo is het de thuisbasis van de [Weduwe Joustra beerenburg]. In dezelfde straat vind je het [Fries scheepvaart museum]. Beeldmerk van de Friese stad is de wer

[Friesland]: ongetwijfeld de meest eigenzinnige provincie van Nederland. En volgens velen ook de mooiste. Niet voor niks wordt Friesland jaarlijks door honderdduizenden toeristen bezocht. Hoewel het in de zomer op sommige plaatsen best druk kan zijn, staat Friesland in het algemeen synoniem voor ruimte en rust. Nergens in Nederland treft u zo’n grote afwisseling in landschappen als juist in Friesland. Het indrukwekkende getijdengebied van de [Wadden], de [Waddeneilanden] met hun eindeloze stranden, het schitterende, nog grotendeels onontdekte terpengebied, het unieke [coulissenlandsch

Wijckel is een relatief hooggelegen komdorp ten zuiden van het Slotermeer dat in de 12de eeuw voor het eerst in de bronnen voorkomt. Buiten de dorpskom kent het vooral langs de uitvalswegen vrij veel verspreide bebouwing. Langs de oude Heerenhoogweg is gemengde bebouwing van eerst woningen en verder van het dorp boerderijen. Ten zuiden zijn aan de Gaestfjûrwei en het hooggelegen Iwert (of Ybert) puur agrarische buurten te vinden.

Bij de oude weg richting Balk, halfweg, is de bebouwing tot de compacte buurschap Bargebek verdicht. Daar staan de voormalige gereformeerde kerk uit 1907 en wat b

Langweer is als agrarische streeknederzetting waarschijnlijk omstreeks 1100 ontstaan op een zandrug in een streek van veenmoerassen. In het derde kwart van de 13de eeuw komt het voor het eerst in de bronnen voor als Languerre. De Buorren vormde de ontginningsas. Het dorp lag gunstig aan de Langweerderwielen en daarmee voor allerlei waterverbindingen. Het ontwikkelde zich omstreeks 1600 tot markt- en havenplaats: er was vóór 1600 al een waag. De scheepvaart vormde een belangrijke bron van inkomsten.

Het werd het belangrijkste dorp van de grietenij. De grietman ging in Langweer wonen en ook

Voor heel veel bezoekers staat [Friesland] synoniem voor het waterrijke zuidwesten van de provincie. Aan dit prachtige gebied dankt Friesland zijn faam als [watersportprovincie] bij uitstek. En dat is niet verwonderlijk: een uitgebreid stelsel van [meren], [plassen], en [vaarten], een keur aan gezellige [watersportplaatsen] en het [IJsselmeer] ’om de hoek’. Een paradijs voor [watersporters]! Vaak aangeduid met "[Het Friese merengebied]"

Maar [Zuidwest-Friesland] is veel meer dan alleen water. Ook zonder boot, kano of surfplank is het gebied zeer de moeite waard. Het prachtig

Balk is oorspronkelijk een streekdorp aan het water dat zich tot een komdorp met een kleinstedelijk karakter heeft ontwikkeld. Een soort vlekke. Het begon vrij zeker omstreeks 1300 bij de brug in de belangrijke landweg van Wijckel naar Harich over de Luts.

Balk groeide dankzij de zuivel: van de 15de tot de 18de eeuw waren Balk en Sloten dé centra van de boterhandel voor de hele Zuidwesthoek. De kruising werd het brandpunt: van daaruit kwam naar beide richtingen en aan beide oevers van de Luts de bebouwing tot stand. Vooral naar het zuidwesten toe raakte de bebouwing behoorlijk uitgestrekt

Woudsend is een komdorp dat in de Middeleeuwen is ontstaan als een nederzetting aan het water en een totaal andere ontwikkeling onderging dan de agrarische dorpen in de omgeving. Door scheepvaart en handel die andere bedrijvigheid, zoals scheepsbouw en houtbewerking, deed ontstaan heeft Woudsend een kleinstedelijk karakter gekregen. Op de grietenijkaart in de Schotanus-atlas uit 1716 is het al een geconcentreerd komdorp met kerk en molen.

In de Tegenwoordige Staat van Friesland werd in 1788, aan het einde van een periode van grote bloei, gemeld: ‘Woudsend, wel het kleinste der Buitendyks

Het gebied rond de Langweerder Wielen is een uniek stukje Friesland. Nergens in de provincie tref je in zo`n klein gebied zo`n groot landschappelijk contrast: de weidsheid en openheid van het veenweidegebied met de Wielen en het Koevordermeer, tegenover de intimiteit en beslotenheid van de bossen bij Sint Nicolaasga. Het verleden is hier nog duidelijk voelbaar en zichtbaar en het gebied ademt onmiskenbaar de nodige 'grandeur': het schilderachtige, enigszins chique Langweer; de bossen met hun statige lanen en monumentale landhuizen; het deftige Joure; maar óók de vele monumentale b

Wat hebben schaatsen met timmermansgereedschap te maken? Met moderne klapschaatsen helemaal niets, maar een paar decennia, en zeker een paar generaties geleden was dat wel anders. Schaatsen waren van hout gemaakt en er zat een gehard en geslepen stuk ijzer onder. Meestal zat er een geel stickertje opgeplakt met de naam "[Nooitgedagt] [IJlst]".

Nooitgedagt maakte schaatsen voor schaatsers en beitels, zagen en schaven voor timmerlieden. Uitsluitend van topkwaliteit moeten we er bij vermelden. De Nooitgedagt fabriek staat er nog steeds. Een monumentaal gebouw opgetrokken uit Friese "geeltj

Heeg is een waterdorp met een bescheiden kerkterp. Het dorp komt als Haghekercke in 1132 in de bronnen voor. Toen was al sprake van visserij, scheepvaart en handel. Het dorp is veel vroeger ontstaan op een knooppunt van waterwegen. Tussen de Syl, de levensader van het dorp, en de kerk heeft zich streekbebouwing langs de Harinxmastrjitte ontwikkeld die geleidelijk sterk verdichtte en het dorp een kleinsteeds karakter ging verlenen. Ten zuiden van deze streek stond de Harinxmastins.

Ondanks nieuwe dynamiek voor de waterrecreanten is het verleden van visserij, scheepvaart en handel nog te herk

Joure is een nederzetting met een kleinstedelijk karakter, een vlekke. De vlekke is als buurschap van Westermeer in de 15de eeuw ontstaan op een zandrug. Westermeer was in de Middeleeuwen een van de dorpen van de Haskervijfga, de rij van vijf kerkdorpen op een hoger gelegen zandrug in Haskerland. Van Westermeer resteert alleen nog de 13de-eeuwse toren: de kerk is in de 18de eeuw afgebroken na in verval te zijn geraakt. De toren is van kloostermoppen en kleinere rooswinkels gebouwd en is voorzien van spaarvelden met rondboogfriezen. De toren is nu de wachter op de grote begraafplaats.

Even

Goëngahuizen is een tamelijk geïsoleerde boerenstreek van uitsluitend verspreid liggende boerenbedrijven, helemaal in de westelijke punt van Smallingerland. De streek staat al op de grietenijkaart uit 1718 in de atlas van Schotanus aangegeven en bestond toen uit minder dan tien boerenhoeven. Ten zuidoosten van de boerderijen staat een turfgraverij aangegeven. De Tegenwoordige Staat van Friesland waardeert het niet als dorp maar als een buurschap bij Boornbergum: ‘In ’t Westen, aan de wyde Ee, ligt Goingahuizen, en wat Oosterlyker ’t Vlierbosch, alwaar men weleer een Klooster had, waarv

Akkrum is in de vroege Middeleeuwen als terpdorp ontstaan. Doordat het gunstig gelegen was aan de zuidelijke oever van de oude, meanderende waterloop de Boarn kon het dorp zich voorspoedig ontwikkelen.

Toen er in de 19de eeuw goede weg- en spoorverbindingen kwamen, kon Akkrum de hoofdplaatsfunctie van de grietenij Utingeradeel overnemen van het minder gunstig gelegen Aldeboarn. De Overijsselsestraatweg kwam als rijksweg in 1827/’28 gereed en in 1868 werd het spoor aangelegd. Het was al eerder een passageplaats voor het verkeer: ‘Akkrum is een vermaaklyk Dorp, dewyl alles